نگاه ”شهرام کرمی” به نمایش ”ارتباط” نوشته و کار ”علیرضا زرنوش”
نمایش "ارتباط" با یک مضمون ساده و قابل فهم میخواهد درد بزرگ بشر را آشکار کند. آدمهایی که با یکدیگر ارتباط ندارند و سعی ندارند همدیگر را درک کنند. دیالوگهای نمایش کوتاه و مختصر است و نویسنده با یک پرداخت ساده و روان موضوع نمایش را بیجهت دچار تفسیر نکرده است.

شهرام کرمی: تئاتر دانشجویی ویژگی خاص خود را دارد. در ایران فعالیت گروه دانشجویان رشته تئاتر با ویژگی نوآوری و تجربه‌گرایی شناخته می‌‌شود. تئاتر دانشجویی در جریان تئاتر دنیا به عنوان یک حرکت تجربی و نوگرایانه و به مفهوم آزمایشگاهی تلقی می‌شود که در شکل‌دهی سبک و شیوه‌های نو در دنیا پیشگام بوده است.
در دوران معاصر بسیاری از مطرحترین کارگردانان و تئورسینهای بزرگ تئاتر تحت عنوان تئاتر تجربی فعالیت خود را شکل داده و شیوه و اثر خود را به جهان تئاتر معرفی کردهاند.
در ایران تئاتر دانشجویی از ابتدا که مراکز تعلیم و آموزش هنرهای نمایشی شکل گرفت تا به امروز حائز ویژگی خاص خود بوده است. مهمترین عامل و ویژگی تئاتر دانشجویی تجربه و خلاقیت در تلاش برای فراگیری و آموختن است که گاهی بدون توجه به مفاهیم تعریف شده و انحصاری منجر به بروز و ظهور آثار خلاقانهای میشود. نقش و تأثیر تئاتر دانشجویی در تئاتر ایران غیر قابل انکار است و ضرورت حمایت از این گونه فعالیتها بر کسی پوشیده نیست.
این روزها در تئاتر تهران با آغاز مجدد فعالیت تئاتر مولوی که به عنوان مرکز اصلی تئاتر دانشجویی شناخته میشود، گروههای دانشجویی با اجرای آثار خود در سالنهای متعدد فعال هستند. یکی از سالنهای فعال گروههای دانشجویی که در یکی دو سال اخیر به دور از هیاهو با اجراهای دانشجویی تجربههای قابل قبول و مهمی در آن نمایش داده شده، خانه کوچک نمایش است که هماکنون نمایش "ارتباط" نوشته و کار "علیرضا زرنوش" در این سالن اجرا میشود.
نمایش "ارتباط" یک تجربه دانشجویی است که متکی بر گفتوگوی زن و مردی است که بدون اینکه با هم ارتباطی داشته باشند از مشکلات خود که همدیگر را درک نمیکنند، حرف میزنند. نمایش در فضایی مختصر و ساده شامل یک میز و دو صندلی و پرده سفید انتهای سالن که در بین صحنهها تصاویری بر آن آشکار میشود، اجرا میشود. همه عناصر نمایش متکی بر گفتوگوی کوتاه و ساده دو شخصیت نمایش است. مضمون اثر درباره ارتباط دو شخصیت است که با وجود اینکه با یکدیگر حرف میزنند، اما درک مناسبی از دیگری ندارند. کارگردان برای اینکه فاصله و عدم ارتباط دو شخصیت خود را نشان دهد به شیوه روایت گفتوگوی آنها را با مخاطب شکل داده تا دوری آنها برای مخاطب تفسیر شود.
[:sotitr1:]در "ارتباط" شخصیتهای نمایش فاصله دوری از هم دارند و حتی برای کم کردن این فاصله تلاش نمیکنند. آنها با وجود رفتاری که به آن تظاهر دارند، ولی باز هم نمیتوانند همدیگر را درک کنند. این معضل بزرگ یعنی فاصله دور آدمها مهمترین اندیشه نمایش است که در برخورد دو شخصیت زن و مرد نمایش به خوبی نمود دارد. در یک صحنه مرد مشغول خوردن لواشک میشود و در حالی که میداند زن به خوردن لواشک علاقه دارد اما حاضر نیست به او تعارف کند. در یک صحنه دیگر که زن او را ترک کرده مرد اعتراف میکند که میخواسته به او لواشک تعارف کند.
نمایش "ارتباط" با یک مضمون ساده و قابل فهم میخواهد درد بزرگ بشر را آشکار کند. آدمهایی که با یکدیگر ارتباط ندارند و سعی ندارند همدیگر را درک کنند. دیالوگهای نمایش کوتاه و مختصر است و نویسنده با یک پرداخت ساده و روان موضوع نمایش را بیجهت دچار تفسیر نکرده است. همین ویژگی - یعنی زبان نمایشی قابل فهم، و زمان کوتاه نمایش باعث شده مخاطب در برابر نمایش پرسش اساسی اثر را درک کند. اینکه چرا آدمها سعی نمیکنند با یکدیگر ارتباط واقعی داشته باشند.
یکی از ویژگیهای نمایش "ارتباط" بازی یکدست و روان بازیگران است. صادق سروعلیشاهی و مژگان رادفر بازی قابل قبولی در نمایش دارند. آنها بدون اینکه بخواهند موقعیت نمایشی را بازی کنند، با درک صحیح از نقش و استفاده از حس درونی سعی دارند با مخاطب ارتباط برقرار کنند. در کارگردانی نمایش سعی شده همه عناصر صحنه برای تمرکز بر شنیدن گفتوگوی نمایشی شخصیتها فراهم باشد. البته فضاسازی نمایش به نحوی است که مخاطب رفتار شخصیتها را در موقعیت تنهایی و یا تقابل آنها شاهد است. نورپردازی و صحنه مختصر برای تاکید بر شنیدن حرفهای آدمهای نمایش است که با یکدیگر ارتباط ندارند.
در "ارتباط" محدویتها و فقدان امکانات صحنه و عناصر اجرایی برای کارگردانی شاید باعث گرایش کارگردان به استفاده مختصر از همه عوامل شده باشد؛ اما همین ویژگی ذاتی منجر به بروز خلاقیت و فضاسازی مناسب نمایش نیز شده است. نمایش ارتباط با توجه به این که یک اثر دانشجویی و تجربی است، اثری موفق است که استعداد و خلاقیت گروه دانشجویی را با خود به همراه دارد. علیرضا زرنوش و گروه او این قابلیت را دارند که تجربههای متفاوتی را شکل دهند. یکی از ویژگیهای ذاتی نمایشهای دانشجویی محدود نبودن به اصول و قواعد تجربه شده است. در نمایش ارتباط گفتوگوی اشخاص و فضایی که آنها برای حرف زدن ایجاد کردهاند، باعث شده یک وضعیت نمایشی متفاوت شکل بگیرد که میتواند به عنوان مهمترین ویژگی نمایش "ارتباط" ساده و صمیمی با مخاطب برقرار کند.